1. Finanse publiczne w świetle zasady działania organów władzy publicznej „na podstawie i w granicach prawa”. Rodzaje i podstawy różnicowania odpowiedzialności (pracownicza, dyscyplinarna, karna, karno-skarbowa) za naruszenie ustawowo określonych zasad gromadzenia i dysponowania środkami publicznymi. Praktyczna identyfikacja typowych obszarów zagrożeń mogących skutkować odpowiedzialnością – dokonana na tle orzecznictwa sądowego oraz organów orzekających w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

2. Prawne uwarunkowania podstawowych problemów związanych z gospodarką finansową na tle ustaleń państwowych organów kontrolnych – przegląd źródeł i przyczyn stwierdzanych nieprawidłowości, skutki naruszeń przepisów prawa, praktyczna identyfikacja typowych obszarów zagrożeń mogących skutkować odpowiedzialnością kierownika oraz pracowników jednostki.

3. Zakres i definicyjne podstawy systemu odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, identyfikacja ustawowo określonych obszarów ochrony finansów publicznych wraz z ustaleniem podstawy odpowiedzialności kierownika bądź pracownika jednostki (z uwzględnieniem szczególnego statusu głównego księgowego). Podstawy ustalenia kryterium winy jako podmiotowej przesłanki ponoszenia odpowiedzialności w świetle zróżnicowanych systemów prawnych.

4. Kompetencje i zróżnicowanie sfery decyzyjnej w systemie organizacyjnym jednostki sektora finansów publicznych. Pełnomocnictwa i upoważnienia w jednostce. Zakres podmiotowy odpowiedzialności:

• kierownika jednostki (art. 53 ustawy o finansach publicznych),
• pracownika jednostki, ze szczególnym uwzględnieniem przedmiotu skutecznego powierzenia obowiązków,
• głównego księgowego jako pracownika szczególnego rodzaju.

5. Charakterystyka czynów naruszających dyscyplinę finansów publicznych. Identyfikacja zakresu podmiotowego (kto odpowiada?) oraz opis znamion czynów zabronionych (za jakie działanie/zaniechanie odpowiada?), w tym w szczególności odnoszonych do art. 5 (należności jednostki), art. 11 (dokonanie wydatku bez upoważnienia lub z przekroczeniem zakresu upoważnienia), art. 12a (zaciągnięcie zobowiązania w związku z realizacją programu polityki zdrowotnej), art. 15 (zaciągnięcie zobowiązania bez upoważnienia albo z przekroczeniem zakresu upoważnienia do zaciągania zobowiązań jednostki sektora finansów publicznych), art. 16 (kary, odsetki i grzywny), art. 17 (zamówienia publiczne), art. 18 (sprawozdawczość, inwentaryzacja).

6. Prawne uwarunkowania odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych związane z wydatkowaniem środków publicznych w formie dotacji, w tym:

• dotujący oraz beneficjent dotacji na tle sfery kontroli i oceny realizacji zadania,
• przesłanki zwrotu dotacji na tle stwierdzenia: niewykorzystania dotacji, wykorzystania niezgodnie z
• przeznaczeniem bądź pobrania dotacji nienależnie lub w nadmiernej wysokości,
• postępowanie w sprawie zwrotu dotacji; podstawy udzielania ulg w spłacie należności z tytułu dotacji,
• kryteria kontroli wykorzystania dotacji z uwzględnieniem problematyki podstaw merytorycznej weryfikacji sprawozdań składanych przez podmioty otrzymujące dotacje.

7. Zamówienia publiczne w praktyce – zachowania dozwolone i czyny zabronione w procesie dokonywania wydatków publicznych, linia orzecznicza organów właściwych w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych na tle problematyki znamion czynów określonych art. 17 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (obszar zamówień publicznych).

8. Niewykonanie lub nienależyte wykonanie przez kierownika jednostki sektora finansów publicznych obowiązków w zakresie kontroli zarządczej w jednostce sektora finansów publicznych na tle znamion czynów naruszających dyscyplinę finansów publicznych.

9. Szczególne uwarunkowania wyłączenia oraz niedochodzenia odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (z przykładami), w tym art. 26 (tzw. kwota bagatelna) oraz art. 28 (znikomy stopień szkodliwości czynu dla finansów publicznych).

10. Przedawnienie oraz zatarcie ukarania.

11. Zasady postępowania w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, w tym:
rola i znaczenie protokołu kontroli bądź innego dokumentu stanowiącego podstawę ustaleń podmiotu uprawnionego do złożenia zawiadomienia o ujawnionych okolicznościach wskazujących na naruszenie dyscypliny finansów publicznych, zakres zawiadomienia o ujawnionych okolicznościach wskazujących na naruszenie dyscypliny finansów publicznych, charakterystyka prowadzonego przez rzecznika postępowania, ze szczególnym uwzględnieniem podstaw i zakresu:

• prowadzonych czynności sprawdzających,
• postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania,
• postępowania wyjaśniającego,
• przesłanek postanowienia o umorzeniu postępowania wyjaśniającego,
• wniosku o ukaranie,
• postępowanie przed komisją orzekającą, postępowanie odwoławcze, skarga do sądu administracyjnego.

12. Praktyczna identyfikacja typowych obszarów zagrożeń mogących skutkować odpowiedzialnością – dokonana na tle najnowszego orzecznictwa sądowego oraz organów orzekających w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Przykłady naruszeń przepisów prawa związanych z orzeczonymi podstawami wymiaru kary wobec pracowników jednostki.

13. Dyrektywy wymiaru kary za naruszenie dyscypliny finansów publicznych z uwzględnieniem zagadnienia stopnia szkodliwości czynu dla finansów publicznych. Kary za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Przesłanki odstąpienia od wymierzenia kary lub wymierzenia kary łagodniejszego rodzaju.