A. Przyczyny zjawisk korupcyjnych – teorie nadużyć

1. Trójkąt nadużyć – presja, okazja, racjonalizacja
2. Kierunki presji na pracowników sektora publicznego
3. Teoria anomii – potrzeby realizowane w pracy, zachowanie w sytuacji pokusy – konflikt między korzyściami i wartościami, racjonalizacje uzgodnione społecznie, sposoby rozbijania anomii
4. Teoria wybitych okien – rola reagowania na naruszenia zasad etycznych w celu tworzenie środowiska bezpieczeństwa etycznego i zapobiegania korupcji

B. Dwie definicje korupcji

1. Korupcja jako nadużycie – definicja Transparency International
2. Korupcja jako przestępstwo – ustawa o CBA i kodeks karny

C. Przestępstwa korupcyjne, zasady odpowiedzialności karnej i pułapki prawa karnego

1. Korzyści należne i nienależne
2. Korzyści majątkowe i osobiste
3. Korzyść dla kogoś innego
4. Pojęcie osoby pełniącej funkcję publiczną i funkcjonariusza publicznego
5. Przekupstwo i sprzedajność w sektorze publicznym
6. Płatna protekcja
7. Nadużycie uprawnień
8. Cztery formy popełnienia przestępstwa – sprawstwo, usiłowanie, podżeganie i pomocnictwo, odpowiedzialność karna za ułatwienie przestępstwa korupcyjnego
9. Uniknięcie lub złagodzenie kary dla wręczającego i przyjmującego
10. Poświadczenie nieprawdy
11. Utrudnianie zamówienia publicznego
12. Czy kodeks karny określa minimalną wartość łapówki?
13. Czy dowód wdzięczności jest łapówką? Wykładnie Sądu Najwyższego

D. Ćwiczenie – czy to przestępstwo?

1. Dyskusja nad zbiorczymi wynikami ćwiczenia

E. Postępowanie w sytuacjach korupcyjnych i korupcjogennych zgodnie z wytycznymi CBA i regulacjami wewnętrznymi ministerstwa

1. Zachowanie w sytuacji otrzymania propozycji korupcyjnej
2. Zachowanie w sytuacji sugestii o charakterze korupcyjnym
3. Zachowanie w sytuacji nacisków o charakterze korupcyjnym lub podejrzenia korupcji
4. Prawny i społeczny obowiązek zawiadomienia o przestępstwie – kogo obowiązuje i w jakim zakresie?

F. Konflikt interesów

1. Pojęcie konfliktu interesów w sektorze publicznym. Konflikt interesów jako nadużycie o charakterze korupcyjnym
2. Poziomy interesu prywatnego i publicznego
3. Psychologiczne czynniki zaburzające bezstronność
4. Zasada unikania konfliktu interesów
5. Trzy rodzaje konfliktu interesów: rzeczywisty, potencjalny i postrzegany. Sposoby unikania
6. Nepotyzm i kumoterstwo
7. Konflikt interesów w zamówieniach publicznych: przepisy Prawa zamówień publicznych, składanie oświadczeń o konflikcie interesów, częste błędy
8. Konflikt interesów w Kodeksie postępowania administracyjnego. Zasady wyłączenia pracownika
9. Źródła i skutki konfliktu interesów. Konflikt interesów jako zabójca zaufania i karier
10. Regulacje wewnętrzne w zakresie unikania konfliktu interesów w ministerstwie
11. Konflikt interesów – jak sobie radzić?

G. Ćwiczenie – czy to konflikt interesów, jak należy postąpić?

1. Dyskusja nad zbiorczymi wynikami ćwiczenia

H. Prezenty, przejawy gościnności, przysługi – gdzie kończy się uprzejmość a zaczyna korupcja?

1. Wytyczne prezentowe CBA
2. Reguła wzajemności Cialdiniego. Wpływ niekorupcyjnych korzyści na obdarowanego
3. Różnica między przekupstwem a „budowaniem relacji”. Prezenty jako czynnik konfliktu interesów
4. Dobra reguła prezentowa i uzasadnione wyjątki
5. Polityka prezentowa ministerstwa
6. Prezenty i przysługi wewnątrz urzędu a ryzyko konfliktu interesów
7. Prezenty między jednostkami publicznymi a ryzyko konfliktu interesów

I. Ćwiczenie – przyjąć czy odmówić?

1. Dyskusja nad zbiorczymi wynikami ćwiczenia

J. Systemowe przeciwdziałanie korupcji na poziomie urzędu

1. Kontrola zarządcza jako podstawa dla programów antykorupcyjnych
2. Metody zarządzania postawami etycznymi pracowników: zarządzanie strachem, zarządzanie ryzykiem i zarządzanie przez wartości
3. Wartości ministerstwa
4. Kultura organizacyjna. Kultura uczciwości a środowisko bezpieczeństwa etycznego
5. Procedury a wartości
6. Podejście systemowe: ISO 37001 Systemy zarządzania działaniami antykorupcyjnymi. Wytyczne CBA
7. Rozwiązania wdrożone w ministerstwie
8. Rola przełożonego. Postawy przełożonych. Przywództwo i zaangażowanie
9. Rola koordynatora programu antykorupcyjnego
10. Role pozostałych pracowników
11. Zarządzanie ryzykiem korupcyjnym. Obszary i stanowiska szczególnie narażone na ryzyko korupcyjne
12. Rozpoznawanie symptomów zjawisk korupcyjnych
13. Kanały zgłoszeniowe i ochrona sygnalistów. Dyrektywa o ochronie sygnalistów i projekt ustawy. Zasady ochrony sygnalisty i obowiązki w zakresie tworzenia kanałów zgłoszeniowych
14. Osłona antykorupcyjna. Na jakich zasadach warto korzystać?

“Antykorupcja” szkolenie – weź udział w wersji otwartej lub zamów wewnętrzne dla pracowników swojej jednostki